Edukacja 4.0. – jak przygotować uczniów do wymogów zawodów przyszłości?

Wyniki najnowszych badań naukowych coraz częściej wskazują na fakt, że pokolenie obecnych uczniów będzie wykonywać zawód, jakiego jeszcze nie znamy. Jakie działania powinna podjąć szkoła, by właściwie przygotować swoich podopiecznych do wykonywania zawodów przyszłości?

Wyzwania Edukacji 4.0. to przede wszystkim inwestycje w innowacyjne technologie i rozwój kluczowych kompetencji, które umożliwią uczniom  dostosowanie się do zmieniającego oblicza szkoły nowej generacji. W opublikowanym w grudniu 2017 roku raporcie Horizon Report 2017 K-12 Edition, obejmującym najważniejsze prognozy i kierunki zmian w edukacji, znalazły się kluczowe trendy w oświacie m.in.:

– kodowanie jako podstawowa umiejętność uczniów,

– rozwój modelu edukacji STEAM,

– transformacja przestrzeni szkolnych,

– propagowanie kultury innowacji w szkołach,

– czy rozwój koncepcji głębokiego myślenia.

Podobne wnioski zawiera opublikowany w 2018 roku Raport DELab UW na zlecenie PFR i Google pt. Kompetencje Przyszłości – jak je kształtować w elastycznym ekosystemie edukacyjnym, w którym wśród kluczowych kompetencji uczniów znalazły się: kompetencje techniczne i cyfrowe, elastyczność poznawcza, kreatywność oraz umiejętność rozwiązywania złożonych problemów.

Jak powinno wyglądać rozwijanie tych umiejętności w praktyce?

Przede wszystkim proces nauki powinien angażować uczniów i stawiać ich w roli twórców. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu w edukacji np. modelu „odwróconej klasy”, który koncentruje się na potrzebach ucznia, zwiększając równocześnie jego autonomię i stopień zaangażowania w lekcje. Dzięki dostępowi do nowoczesnych technologii, uczniowie nabywają nowych umiejętności i kompetencji, które z powodzeniem będą mogli wykorzystać w przyszłości. Badania pokazują, że redefinicja roli nauczyciela i jego udział w zajęciach wyłącznie jako przewodnik lub doradca, zwiększa znacząco zapał uczniów do nauki i podnosi ich wyniki w szkole.

Kluczowym elementem Edukacji 4.0. jest nauka kodowania i programowania, która odbywać się powinna przede wszystkim w formie zabawy, interaktywnych zadań i praktycznych problemów do rozwiązania, nawiązujących do realnych sytuacji życia codziennego i prawdziwych doświadczeń uczniów.

W tym celu uczniowie powinni mieć swobodny dostęp do nowoczesnych pomocy dydaktycznych: edukacyjnych plansz i robotów do programowania, tablic interaktywnych oraz mobilnych urządzeń, umożliwiających tworzenie algorytmów i pisanie złożonych programów.

Zgodnie z wytycznymi dla edukacji jutra, rozwijanie kluczowych kompetencji uczniów powinno odbywać się podczas różnorodnych zajęć (nie tylko na zajęciach z informatyki czy robotyki) oraz ze szczególnym uwzględnieniem elementów nowoczesnego modelu STEAM (ang. Science, Technologies, Engineering, Arts, Mathematics). W ten sposób uczniowie aktywnie poszukują rozwiązań i rozwijają umiejętność tzw. głębokiego myślenia, wykorzystując do tego celu wiedzę z obszarów: nauki, technologii, inżynierii, sztuki i matematyki. Budowana w ten sposób „elastyczność poznawcza”, pozwoli młodemu pokoleniu zdobywać nowe umiejętności i pożądane kompetencje w ich dorosłym życiu.

Warto zatem pamiętać, by wszelkie działania w obecnym systemie oświaty realizować zgodnie z myślą Jeana Piaget’a „Wszystko to, co robimy za lub dla dziecka, pozbawia go możliwości zrobienia tego  samemu”. Najważniejszym narzędziem, jakie można dać uczniom jest prawo do samodzielnego poznawania świata i nabywania własnych doświadczeń. Wsparcie w postaci innowacyjnych pomocy dydaktycznych czy edukacyjnych robotów. Świetnym przykładem jest polski robot Photon, który dzięki specjalnie przygotowanym aplikacjom i możliwości zintegrowania z większością urządzeń dostępnych w szkole jest narzędziem pozwalającym realizować podstawę programową na różnych etapach edukacji, zarówno w przedszkolu, szkole podstawowej, jak i w szkole średniej. Nauczyciele wraz z robotem otrzymują pakiet scenariuszy prowadzenia zajęć, przy pomocy których mogą bez strachu i problemów wykorzystać robota nie tylko podczas lekcji związanych z programowaniem, ale i w pozostałych przedmiotach ścisłych, a także nawet do zajęć językowych i ruchowych. Tego typu zajęcia są kluczem do odkrywania własnego potencjału i rozwijania talentów uczniów, które mogą okazać się kluczowe na przyszłym rynku pracy.